شرایط تحقق مسئولیت مدنی در حمل و نقل جادهای در فقه اسلامی، حقوق ایران و انگلستان
کلمات کلیدی:
مسئولیت, مسئولیت مدنی, فعل زیانبار, ضرر و زیان, سببیتچکیده
مسئولیت مدنی از جمله مباحث بسیار مهمی است که با تحولات صنعتی و پیدایش فناوریهای نوین ارتباطی و اطلاعاتی، چهرهی جدیدی از خود با مبانی نوین، شرایط تحقق و نحوه جبران خسارت جدید مییابد. در حمل و نقل کالا، با توجه به نوع کالایی که موضوع قرارداد حمل و نقل قرار میگیرد، تعهدات متفاوتی بر متصدی بار میشود. در حالت کلی، متصدی متعهد به انجام قرارداد یعنی حمل کالای طرف قرارداد از فرستنده به گیرنده است. در كنار این تعهد اصلی موظف است كه طبق مفاد قرارداد و عرف و عادت تجاری و در تمام مدت قرارداد از مالالتجاره مواظبت نماید و نیز كالا را در مدتی كه مقرر شده است به مكان مقرر برساند و مالالتجاره را به كسی كه در قرارداد ذكر شده است تحویل دهد. زمانی که متعهد از عهده تعهد خود برنیاید و آن را نقض کند، تعهد دوم وی که همان جبران خسارت است، آغاز میشود. برای اثبات تعهد دوم، شرایطی باید فراهم باشد، تا متصدی مسئول جبران خسارات وارده گردد. در فقه و حقوق ایران و انگلستان، هر چند شرایط تحقق مسئولیت مدنی مشتمل بر فعل زیانبار، ضرر و رابطه انتساب است اما هر کدام از این شرایط بسته به نوع نگاه حقوقی و مبنای در هر کدام از این نظامها، دارای ابعاد متفاوتی است. پژوهش حاضر که به روش توصیفی تحلیلی به نگارش درآمده به این نتیجه میرسد که؛ سه رکن؛ رفتار زیانبار، ضرر و زیان و رابطه سببیت، در فقه و حقوق ایران و انگلستان در تحقق مسئولیت مدنی متصدی حمل و نقل جادهای شرط است که در هر یک از این نظامها، مبتنی بر قواعد خاص خود میباشد، در فقه مبتنی بر قواعدی همچون اتلاف، غرور، لاضرر و ... ، در ایران مبتنی بر تقصیر، خطر و ... و در حقوق انگلستان نیز مبتنی بر تقصیر، مراقبت، تکلیف و .... میباشد. این مبانی موجب شده تا شرایط تحقق مسئولیت با تفاوتهایی همراه باشد که در برقراری ضمان متصدی حمل و نقل موثر میباشند.
دانلودها
مراجع
Ameli, Z. a.-D. i. A. (1937). Al-Rawḍah al-Bahiyyah fī Sharḥ al-Lama'ah al-Dimashqiyyah (Vol. 2). Dāvar Publications.
Amini, I., & Mohammadnezhad, S. (2012). The Role of Fault in Civil Liability and its Comparison with Common Law. Azad Legal Research, 5(18).
Badini, H. (2013). The Philosophy of Civil Liability. Sherkat-e Sahami-ye Enteshar.
Bahrami Ahmadi, H. (2009). Civil Liability. Mizan.
Banaei, R. (1993). Customs Affairs Law and its Executive Regulations. Ministry of Culture and Islamic Guidance.
Bariklou, A. (2014). Civil Liability. Nashr-e Mizan.
Bazgir, Y. (1999). Legal Principles of Commercial Law in the Rulings of the Supreme Court. Ketabkhaneh-ye Ganj-e Danesh.
Beale, H. G. (2004). Chitty on Contracts (Vol. II). Sweet & Maxwell.
Behtarin, S. (1986). The Origin of the Statute of Limitations, the Basis for Paying Damages in Land Transportation of Goods. Industry and Transport Monthly, 52.
Cooke, J. (2009). Law of Tort. Pearson Longman.
Emami, S. H. (1977). Civil Liability of Non-Liability Contracts. Journal of the Faculty of Law, Shahid Beheshti University, 5.
Fridman, G. H. L. (1990). Torts. Waterlow Publishers.
Gharavi Na'ini, M. M. H. (1994). Minyat al-Ṭālib fī Ḥāshiyat al-Makāsib (Vol. 2). Maṭba'ah-ye Haydarī.
Harpwood, S. (2000). Sourcebook on Torts. Cavendish Publishing Limited.
Jafarpour, J., Soleimani, M., & Rahimi Sekkeh Ravani, M. (2017). An Examination of the Jurisprudential Foundations of Civil Liability Arising from Human Scientific Deficiencies. Shiraz University Legal Studies, 9(3).
Katouzian, N. (2013). Civil Law - General Rules of Contracts. Sherkat-e Sahami-ye Enteshar in cooperation with Bahman Borna Company.
Khajezadeh, A. (2015). Liability and Non-Liability of Road Cargo Carriers in Iranian Commercial Law and the CMR Convention.
Makarem Shirazi, N. (2004). Al-Qawā'id al-Fiqhiyyah (Vol. 2). Madrasah al-Imam Ali ibn Abi Talib.
Moeen, M. (1981). Farhang-e Fārsi (Persian Dictionary) (Vol. 1). Amir Kabir Publications.
Mohaqqeq Damad, S. M. (2003). Fiqh Rules, Civil Section. Center for the Publication of Islamic Sciences.
Qasemzadeh, S. M. (1999). Obligations and Civil Liability Without Contract. Nashr-e Mizan.
Qasemzadeh, S. M. (2003). Foundations of Civil Liability. Nashr-e Mizan.
Qayyim, A. a.-N. (2002). Farhang-e Mo'aser Arabi-Farsi (Contemporary Arabic-Persian Dictionary). Farhang-e Mo'aser Publications.
Rogers, W. V. H. (2002). Winfield and Jolowicz on Tort. Sweet and Maxwell.
Stapleton, J. (1998). "Duty of Care Factors: A Selection From the Judicial Menus". Clarendon Press.
دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 میرداود احدپور (نویسنده); فرهاد ادریسی; مجتبی غفاری (نویسنده)

این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.