قراردادهای هوشمند دیجیتالی و قانون حاکم بر آن‌ها در پرتو حقوق بین الملل خصوصی

نویسندگان

    شاپور گل محمدی ننه کران * کارشناسی ارشد حقوق تجارت بین الملل، واحد الکترونیکی تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران golsu2018@gmail.com
    محمدرضا نسب پور مولائی کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران

کلمات کلیدی:

قرارداد هوشمند, بلاک‌چین, قانون حاکم, تعارض قوانین, حقوق بین‌الملل خصوصی, مقررات رم یک, نظام حقوقی ایران

چکیده

با ظهور فناوری‌های نوین در آغاز قرن بیست‌ویکم، نوع جدیدی از قراردادهای الکترونیکی تحت عنوان «قراردادهای هوشمند» وارد عرصه تعاملات دیجیتال شده‌اند. این قراردادها که بر پایه فناوری دفاتر کل توزیع‌شده (بلاک‌چین)، کدهای برنامه‌نویسی و در مواردی اینترنت اشیاء طراحی می‌شوند، با قابلیت اجرای خودکار و بدون نیاز به مداخله انسانی، تحولی بنیادین در ساختار سنتی تعهدات قراردادی ایجاد کرده‌اند. با وجود ویژگی‌های فنی منحصر‌به‌فرد این قراردادها، چالش‌هایی جدی در حوزه تعیین قانون حاکم و حل‌وفصل اختلافات ناشی از آن‌ها، به‌ویژه در بسترهای فرامرزی، مطرح است. پرسش اساسی آن است که آیا قواعد کلاسیک حقوق بین‌الملل خصوصی، به‌ویژه قواعد حل تعارض، توان پاسخ‌گویی به پیچیدگی‌های قراردادهای هوشمند را دارد یا خیر. پژوهش حاضر با رویکردی تحلیلی–تطبیقی، به بررسی مبانی و ضوابط تعیین قانون حاکم بر قراردادهای هوشمند در نظام حقوقی ایران و مقایسه آن با مقررات رم یک در اتحادیه اروپا پرداخته است. نتایج تحقیق نشان می‌دهد که چنانچه قانون حاکم به‌طور صریح در مرحله طراحی کدهای قرارداد توسط طرفین مشخص شده باشد، تعارض قوانین قابل مدیریت است. اما در صورت فقدان چنین توافقی، نهادهای حل اختلاف ناگزیر به رجوع به قواعد عمومی تعیین قانون حاکم خواهند بود که در حقوق ایران همچنان با خلأهای جدی در این زمینه مواجه‌اند. مقررات رم یک، به‌ویژه مواد ۳ و ۴، راهکارهای دقیق‌تری برای تعیین قانون در شرایط فقدان توافق ارائه می‌دهد و می‌تواند الگوی مناسبی برای توسعه حقوق داخلی ایران در زمینه قراردادهای دیجیتال تلقی شود.

دانلودها

دسترسی به دانلود اطلاعات مقدور نیست.

مراجع

Afzali Mehr, M. (2019). The Holy Quran Conflict of Laws in Contracts and Non-Contractual Obligations. Institute for Legal Studies and Research of Shahre Danesh.

Alsan, M. (2020). Electronic Commerce Law. SAMT Publications.

Buterin, V. (2014). A next-generation smart contract and decentralized application platform.

Christidis, K., & Devetsikiotis, M. (2016). Blockchains and smart contracts for the internet of things. IEEE Access, 4, 2292-2303. https://doi.org/10.1109/ACCESS.2016.2566339

Clack, C. D., Bakshi, V. A., & Braine, L. (2016). Smart contract templates: foundations, design landscape and research directions. arXiv preprint arXiv:1608.00771

De Caria, R. (2018). The Legal Meaning of Smart Contracts. European Review of Private Law, 26(6), 731-751. https://doi.org/10.54648/ERPL2018052

Earls, J. (2018). Smart contract is the law ready? Prepared by Smart Contracts Alliance, an initiative of the Chamber of Digital Commerce.

Giancaspro, M. (2017). Is a 'smart contract' really a smart idea? Insights from a legal perspective. Computer Law & Security Review, 33(5), 825-835. https://doi.org/10.1016/j.clsr.2017.05.007

Green, S. (2020). Smart contract call for evidence. https://s3-eu-west-2.amazonaws.com/lawcom-prod-storage-11jsxou24uy7q/uploads/2020/12/201216-Smart-contracts-call-for-evidence.pdf

Habibzadeh, T. (2016). Private International Law: Essentials of Conflict of Laws in Simple Language. Khorsandi Publications.

Hur Ameli, M. i. H. (2010). Wasa'il al-Shi'ah. Dar Ihya al-Turath al-Arabi.

Janssen, A. (2021). Smart Contracting And The New Digital Directives: Some Initial Thoughts. Journal of Intellectual Property, Information Technology and Electronic Commerce Law, 12, 196-203.

Lessig, L. (2006). Code: Version 2.0. Basic Books.

Maynard, T. (2019). Triggering Innovation: How Smart Contracts Bring Policies to Life.

Mik, E. (2017). Smart contracts: Terminology, technical limitations and real world complexity. Law, Innovation and Technology, 9(2), 269-300. https://doi.org/10.2139/ssrn.3038406

Naser, M., & Sadeghi, H. (2019). Validation and Legal Challenges of Using Smart Contracts: A Comparative Study of the Legal Systems of Iran and the United States. Private Law Research, 7(27), 255-288.

Rezaei, A. (2008). Electronic Commerce Law. Mizan Publications.

Rühl, G. (2020). Smart (legal) contracts, or Which (contract) law for smart contracts? In Blockchain, Law and Governance (pp. 159-180). https://doi.org/10.1007/978-3-030-52722-8_11

Szabo, N. (1997). The idea of smart contracts. https://www.fon.hum.uva.nl/rob/Courses/InformationInSpeech/CDROM/Literature/LOTwinterschool2006/szabo.best.vwh.net/smart.contracts.html

Werbach, K., & Cornell, N. (2017). Contracts Ex Machina. Duke Law Journal, 67(2), 313-382.

Woebbeking, M. K. (2019). The Impact of Smart Contracts on Traditional Concepts of Contract Law. Journal of Intellectual Property, Information Technology and Electronic Commerce Law, 10(1), 106-119.

دانلود

چاپ شده

۱۴۰۳/۰۸/۲۹

ارسال

۱۴۰۳/۰۶/۱۰

بازنگری

۱۴۰۳/۰۸/۱۲

پذیرش

۱۴۰۳/۰۸/۲۱

شماره

نوع مقاله

مقالات

ارجاع به مقاله

گل محمدی ننه کران ش.، و نسب پور مولائی م. . (1403). قراردادهای هوشمند دیجیتالی و قانون حاکم بر آن‌ها در پرتو حقوق بین الملل خصوصی. دانشنامه فقه و حقوق تطبیقی، 2(3)، 179-199. https://jecjl.com/index.php/jecjl/article/view/174

مقالات مشابه

1-10 از 99

همچنین برای این مقاله می‌توانید شروع جستجوی پیشرفته مقالات مشابه.