تحلیل تطبیقی مفهوم مال در تطبیق بر بیت‌کوین در فقه مذاهب اسلامی و نظام حقوقی ایران
کلمات کلیدی:
بیت کوین, بلاک چین , مال, ارزش مبادلهچکیده
بیت‌کوین به‌عنوان نخستین ارز دیجیتال غیرمتمرکز، از زمان معرفی در سال ۲۰۰۸ توسط ساتوشی ناکاموتو، تحولی بنیادین در نظام مالی جهانی ایجاد کرده است. این ارز دیجیتال مبتنی بر فناوری بلاک‌چین، با حذف واسطه‌ها و بانک‌های مرکزی، امکان انجام تراکنش‌های مالی ایمن، سریع و شفاف را برای کاربران در سطح جهانی فراهم می‌سازد. بیت‌کوین با ویژگی‌هایی چون غیرمتمرکز بودن، شفافیت، کمیابی، امنیت بالا و قابلیت انتقال بین‌المللی، مزایای متعددی همچون آزادی مالی، کاهش هزینه تراکنش، و مقاومت در برابر سانسور را به همراه دارد. با این حال، چالش‌هایی مانند نوسانات قیمت، مصرف انرژی بالا، و خلأهای مقرراتی نیز پیرامون آن مطرح شده است. در تحلیل فقهی و حقوقی بیت‌کوین، مسئله اساسی «مالیت» آن است. در منابع فقه اسلامی، تعاریف متعددی از مال ارائه شده است که اغلب بر دو عنصر ارزش مبادله و ارزش اقتصادی و قابلیت انتفاع عقلایی تأکید دارند. بر پایه این ملاک‌ها، بیت‌کوین با توجه به پذیرش عمومی، قابلیت نقل و انتقال، برخورداری از ارزش اقتصادی واقعی در بازار و امکان انتفاع عقلایی مشروع، بدون تردید واجد وصف مالیت است. بررسی تطبیقی دیدگاه‌های فقهای اهل سنت و امامیه نیز مؤید این امر است که بیت‌کوین دارای تمام ارکان و شرایط مالیت در فقه اسلامی است. ازاین‌رو، با توجه به معیارهای معتبر فقهی و حقوقی، بیت‌کوین مال محسوب می‌شود و هیچ‌گونه شبهه مؤثری در خصوص مالیت آن وجود ندارد.
دانلودها
مراجع
Bahouti, M. i. Y. (1993). Sharh Muntaha al-Iradat. Alam al-Kutub.
Bigdeli Ziaei, M. (2024). Public International Law. Ganj Danesh.
Farabi, A. N. (1986). Al-Sihah Taj al-Lughah wa Sihah al-'Arabiyyah. Dar al-'Ilm lil-Malayin.
Forghandoust Haqiqi, R., & Nadaf. (2018). Review of Cryptocurrencies: Opportunities and Threats. Journal of Modern Research Approaches in Management and Accounting(7).
Heydari Eshtirnani, S. (2022). Studying the dynamic relationship between Bitcoin and stock indices, gold and the dollar in Iran. Development and Investment Journal(14), 91-109.
Hilli, H. i. Y. (1968). Tadhkirat al-Fuqaha. Al al-Bayt Institute.
Ibn Manzur, M. i. M. (1993). Lisan al-Arab. Dar Sader.
Kasani, A. B. i. M. (1985). Bada’i’ al-Sana’i’. Dar al-Kutub al-Ilmiyyah.
Katouzian, N. (2015). Specific Contracts 1. Ganj Danesh.
Katouzian, N. (2022). General Rules of Contracts. Ganj Danesh.
Khatibi, M. (2023). Jurisprudential Analysis of the Financial Nature and Buying/Selling of Decentralized Cryptocurrencies: A Case Study of Bitcoin. Islamic Economics Knowledge Journal(28).
Marwazi, I. i. M. (2004). Issues of Imam Ahmad ibn Hanbal and Ishaq ibn Rahwayh. Scientific Research Department.
Moein, M. (2011). Moein Dictionary. Amir Kabir Publishing Institute.
Nawawi, M. Y. i. S. Al-Majmu'. Dar al-Fikr.
Qayem, A. (2009). Contemporary Arabic-Persian Dictionary.
Roshan, M., & Colleagues. (2018). Examining the Jurisprudential and Legal Status of Bitcoin. Legal Research Quarterly(87).
Samarqandi, M. i. A. (1993). Tuhfat al-Fuqaha. Dar al-Kutub al-Ilmiyyah.
Sarakhsi, M. i. A. S. a. A. i. (1993). Al-Mabsut. Dar al-Ma’rifah.
Taheri, H. (1997). Civil Law. Islamic Publishing Office affiliated with the Society of Seminary Teachers of Qom.
Zarqani, A. i. Y. (1993). Sharh al-Zarqani 'ala Mukhtasar al-Khalil wa Hashiyat al-Banani. Dar al-Kutub al-Ilmiyyah.
دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 نادر احمدی حصار; جلال جلالی زاده, تیمور رحمانی, فرزاد پارسا (نویسنده)
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.
