نظارت قضایی بر شورای نگهبان از منظر موازین حقوقی
کلمات کلیدی:
نظارت, نظارت پذیری, شورای نگهبان, دیوان عدالت اداریچکیده
از جمله مؤلفههای حقوق بشری برای هر نظام اداری و سیاسی تضمین حیثیت و کرامت انسان در مواجهه با نهادهای حکومتی است. در این بین حمایت از حقهای شهروندی با تعدیل قدرت و مسئولیت پذیری و پاسخگویی مجموعه دولت و مقامات دولتی و در شمول قانون قرار گرفتن آنها ملازمه دارد؛ از این رو پیش بینی انواع سازوکارهای نظارت، همانند نظارت قضایی توسط دادگاههای عادی یا دادگاه اداری در قانون موضوعه پیش بینی شده است. در نظام حقوقی رومی ژرمنی یا کشورهای متمایل به این مدل، دادگاه عالی اداری مسئولیت «نظارت قضایی» بر مصوبات و تصمیمات دستگاههای دولتی را بر عهده دارد. در نظام حقوقی ایران نیز از این رویه پیروی شده است؛ اما برخی نهادها نظیر شورای نگهبان از حیطه نظارت قضایی دیوان عدالت اداری مستثنی شدهاند. در پرتو توجه به وضع موجود، قانون موضوعه صراحت و شفافیت داشته و تاب هیچ گونه تفسیری را بر نمیتابد؛ در حقیقت از مصوبات و تصمیمهای شورای نگهبان طبق تبصره ماده 12 قانون دیوان عدالت اداری میسور نیست. اما هر قانون موضوعهای تاب تفسیر حقوقی آزاد را داشته و دکترین میتواند در این خصوص مسبب تحول به شمار آید؛ بدین معنا که دلایل نظارت ناپذیری و الزامات و بایدهای نظارت پذیری شورای نگهبان باید مشخص شوند. در این مقاله نویسندگان به روش توصیفی تحلیلی به تبیین این موضوع خواهند پرداخت. به عنوان نتیجه میتوان گفت حاکمیت قانون، اصل تفکیک قوا، اصل انتظار مشروع به لحاظ مبانی توجیه گر ضرورت نظارت پذیری شورای نگهبان به شمار میروند. جلوگیری از سوءاستفاده از قدرت، پیشگیری از وقوع خطای قضایی، ممانعت از اتخاذ تصمیمهای نامعقول و رعایت اصل تناسب، منع رفتار مبتنی بر سوءنیّت مصداقهایی است که ممکن است بحث نظارت بر این نهاد را ضروری سازد.
دانلودها
مراجع
Abbasi Lahiji, B. (2009). Foundations of Constitutional Law. Jungle Publishing; Javdaneh.
Aberham, Y., & Desta, G. M. (2009). Administrative LawPB - Teaching Material, Prepared under the Sponsorship of the Justice and Legal System Research Institute.
Amini, S. (2014). The Oversight Authority of the General Assembly of the Administrative Justice Court over the Legality of Government Actions Tehran University (Central Campus)]. Tehran.
Behnia, M. (2007). Legitimate Expectations Pardis Qom University].
Fordham, M. (1997). Judicial Review Handbook. John wiley & song LTD.
Gorji Azandaryani, A. A., & Shafiei Sardasht, J. (2013). Non-Reviewable Judicial Oversight of Government Actions. Public Law Knowledge Quarterly, 2(5), 23.
Groves, M., & Lee, H. P. (2007). Australian administrative law: Fundamentals, principles and doctrines. Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/CBO9781139168618
Hadavand, M. (2002). Judicial Oversight of Administrative Actions from the Perspective of Good Governance Shahid Beheshti University].
Hadavand, M., & Mashhadi, A. (2010). Principles of Administrative Law in Light of the Judgments of the Administrative Justice Court. Khorsandi Publishing.
Rahimi, M. (1978). Iranian Constitution and Principles of Democracy. Amir Kabir Publishing.
Tabatabai Motameni, M. (2003). Public Freedoms and Human Rights. University of Tehran PublishingER -.
Wade, H. W. R., & Forsyth, C. F. (2004). Administrative Law. Oxford University Press.
Waldron, J. (2008). the concept of rule of law.
Zarei, M. H. (2001). The Process of Democratization, Accountability, and Public Administration. Journal of Qom Higher Educational Complex, 3(9).
Zarei, M. H., & Behnia, M. (2011). Reflection on the Applicability of the Principle of Legitimate Expectations in the Administrative Justice Court. Rahbord Journal(61).
Zarei, M. H., & Shojaian, K. (2014). The Principle of Irrationality in Administrative Law and Its Reflection in the Judgments of the Administrative Justice Court. Public Law Research Quarterly, 16(45).
دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 ایرج احمدی راد, معین صباحی گراغانی, طیبه بلوردی (نویسنده)

این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.