بررسی و تحلیل تطبیقی امنیت قضائی در ایران
کلمات کلیدی:
امنیت قضایی, استقلال قضایی, شفافیت دادرسی, فساد قضایی, نظارت قضایی, حاکمیت قانونچکیده
امنیت قضایی به‌عنوان یکی از ارکان اساسی حاکمیت قانون، تضمین‌کننده عدالت کیفری و مدنی و لازمۀ حفظ حقوق و امنیت فردی محسوب می‌شود. تحقق این اصل مستلزم استقلال ساختاری و عملکردی قوه قضائیه، شفافیت در فرآیند دادرسی، نظارت مؤثر بر عملکرد قضات و مقابله نظام‌مند با فساد در دستگاه قضایی است. پژوهش حاضر ، با بررسی چالش‌های امنیت قضایی در ایران، نشان می‌دهد که وابستگی سازمانی و مالی دستگاه قضا به قوه مجریه، مداخلات سیاسی و امنیتی در فرآیندهای دادرسی، اطالۀ رسیدگی، ضعف در نظام شفافیت و ناکارآمدی نظارت بر قضات، از مهم‌ترین موانع تأمین امنیت قضایی در ایران هستند.
تحلیل تطبیقی با نظام‌های حقوقی ایالات متحده و فرانسه نشان می‌دهد که ایجاد نهادهای مستقل برای انتصاب و نظارت بر قضات، تحکیم جایگاه هیئت منصفه، انتشار عمومی آراء دادگاه‌ها، ارتقای شفافیت مالی مقامات قضایی و کاهش نفوذ سیاسی در فرآیندهای دادرسی، از مهم‌ترین عوامل تأمین کننده امنیت قضایی محسوب می‌شوند. در مقابل، بررسی نظام‌های حقوقی ترکیه و افغانستان گویای آن است که زوال استقلال قضایی، گسترش فساد و نبود نظارت مؤثر، منجر به تضعیف مشروعیت احکام قضایی و کاهش اعتماد عمومی به دستگاه قضا شده است.
این پژوهش، با ارائه راهکارهایی شامل اصلاح فرآیند انتصاب و ارتقاء قضات، ایجاد کمیسیون‌های مستقل نظارتی، مقابله ساختاری با فساد قضایی، توسعه دادرسی الکترونیک و ارتقای نقش هیئت منصفه، بر ضرورت اجرای اصلاحات بنیادین در نظام قضایی ایران تأکید دارد. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که تحقق عدالت و احیای اعتماد عمومی به قوه قضائیه، بدون تأمین استقلال، شفافیت و کارآمدی در ساختار و عملکرد دستگاه قضا، امکان‌پذیر نخواهد بود.
دانلودها
