شاخص مصلحت در تادیب فرزند و بررسی ضمان ناشی از تادیب

نویسندگان

    علی اکبر حامدی * استادیار و عضو هیئت علمی تمام وقت دانشگاه فرهنگیان، پردیس شهید چمران، تهران، ایران. Hamedi477@yahoo.com
    طاهره سالاری نژاد دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه حقوق خانواده، دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران.
    مریم حامدی دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه حقوق خانواده، دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران.

کلمات کلیدی:

مصلحت فضلی طفل , تادیب فرزند, ضمان ناشی از تادیب, شاخص مصلحت

چکیده

حق تربیت از بنیادی‌ترین حقوق فرزند به شمار می‌آید؛ حقی که تحقق آن در گرو تربیتی سالم، متوازن و متناسب با نیازهای جسمی، روانی و عاطفی کودک است. هدف از این تربیت، شکوفایی استعدادها و نیل به غایات والایی است که شارع مقدس برای انسان ترسیم کرده است. در این میان، تأدیب به‌عنوان یکی از ابزارهای تربیتی، وظیفه‌ای مهم و در عین حال خطیر برای والدین محسوب می‌شود. با این حال، اختیار تأدیب مطلق نبوده و مقید به ضوابط، شاخص‌ها و قیودی است که مشروعیت آن را تضمین می‌نمایند.از جمله مهم‌ترین این ضوابط، «شاخص رعایت مصلحت کودک» در فرایند تأدیب است. هرگونه تنبیه یا تأدیبی که خارج از حدود شرعی و عقلی بوده، یا از سر خشم، انتقام و غرض‌ورزی صورت گیرد و مصالح عالیه‌ی طفل را به خطر اندازد، فاقد مشروعیت بوده و موجب ضمان تأدیب‌کننده خواهد شد. بنابراین، شاخص مصلحت جایگاهی اساسی در مشروعیت‌بخشی به اعمال تأدیبی والدین دارد و رعایت آن شرط لازم برای مبرا شدن تأدیب‌کننده از ضمان است.در پژوهش حاضر، به روش اسنادی ـ کتابخانه‌ای و در قالب تحقیقی توصیفی ـ تحلیلی بر پایه‌ی تحلیل محتوا، مفاهیم بنیادین «شاخص»، «مصلحت»، «تأدیب» و «تنبیه» در لغت و اصطلاح فقهی و حقوقی تبیین شده است. سپس با بهره‌گیری از منابع معتبر فقه امامیه و متون حقوقی، شاخص‌ها و معیارهای شکلی و ماهویِ سنجش مصلحت کودک در تأدیب و تنبیه استخراج گردیده است. این شاخص‌ها به جهت کلیت و عمومیت، می‌توانند در حقوق و مسائل مربوط به کودک از جمله موضوع مورد بحث به کار بسته شوند. در پایان، پژوهش به ارائه‌ی ضابطه‌ای برای تشخیص «مصلحت اهم» مبتنی بر مبانی و متون دینی می‌پردازد تا بتوان از آن به‌عنوان مبنایی فقهی و حقوقی در ارزیابی مشروعیت تأدیب و رفع ضمان بهره گرفت.

دانلودها

دسترسی به دانلود اطلاعات مقدور نیست.

مراجع

Al-Amili, Z. a.-D. i. A. (1990). Al-Rawdah al-Bahiyyah fi Sharh al-Lum‘ah al-Dimashqiyyah (1 ed.). Davari Bookstore.

Al-Hilli, N. a.-D. J. f. i. H. (1987). Shara’i al-Islam fi Masa’il al-Halal wa al-Haram (2 ed.). Isma‘iliyan Institute.

Al-Jaziri, A. R. i. M. A. (1983). Al-Fiqh Ala al-Mazahib al-Arba’a. Dar al-Kutub al-Ilmiyyah.

Al-Khoei, A. Q. (1992). Misbah al-Fiqahah.

Al-Kulayni, M. i. Y. q. (1986). Al-Kafi (4 ed.). Dar al-Kutub al-Islamiyyah.

Al-Tusi, A. J. f. M. i. a.-H. (1967). Al-Mabsut fi Fiqh al-Imamiyyah (M. T. Kashfi, Ed.). Maktabat al-Murtadawiyyah.

Alidoust, A. Q. (2011). (2 ed.). Research Institute for Islamic Culture and Thought.

Amini, E. (2013). Islam and Education (1 ed., Vol. 2). Parents and Teachers Association Publications.

Araki, M. A. (1994). Istifta’at. Maroof Publications.

Babbie, E. (2002). Research Methods in the Social Sciences (1 ed., Vol. 1). SAMT Publications.

Esfahanian Semnani, A., Mousavi Bojnourdi, S. M., & Hosseini, S. M. (2018). The Function of Welfare in Education and Moral Writing in Relation to Children. Journal of Ethical Research(34).

Golpayegani, M. R. (1996). Majma‘ al-Masa’il. Office of Ayatollah Haj Sheikh Hossein Ayuqi.

Golpayegani, S. M. R. (1900). Al-Hidayah. Dar al-Qur’an al-Karim.

Hakim, M. T. (1979). The General Principles of Comparative Jurisprudence. Al al-Bayt Institute for Printing and Publishing.

Hamed al-Alam, Y. (1995). Al-Maqasid al-‘Alamiyyah li al-Shari‘ah al-Islamiyyah (2 ed.). Al-Ma‘had al-‘Alami lil-Fikr al-Islami / Dar al-Hadith.

Hashemi Shahroudi, S. M., & Various, A. (2005). Dictionary of Jurisprudence According to the School of Ahl al-Bayt. Encyclopedia of Islamic Jurisprudence Institute.

Hosseini, D. (2002). The Role of Reward and Punishment in Islam. Islamic Research Center of IRIB.

Hurr al-Amili, M. i. H. (1871). Wasa’il al-Shi‘a ila Tahsil Masa’il al-Shari‘a (1 ed.). Al al-Bayt Institute.

Ibn Idris, a.-H. (1991). Al-Sara’ir. Islamic Publication Institute.

Ibn Manzur, M. (1702). Lisan al-Arab. Dar Ihya al-Turath al-Arabi.

Johari, I. i. H. (1997). Al-Sihah. Dar al-Fikr.

Makarem Shirazi, N. (1895). Nawar al-Usul (A. Qoddusi, Ed.). Nasl-e Javan.

Moein, M. (2002). Persian Dictionary (Farhang-e Farsi) (Vol. 2). Amir Kabir Publications.

Mohaghegh Damad, M., & Ghani Zadeh Bafqi, M. (2017). Determining the Types of Child Welfare from the Perspective of Imami Jurisprudence and Its Foundations. Private Law Studies, 47(1).

Morvarid, A. A. (1992). Silsilat al-Yanabi‘ al-Fiqhiyyah. Fiqh al-Shi‘a Institute.

Motahhari, M. (1996). Collected Works (5 ed.). Sadra Publications.

Muhaqqiq, A. (2000). Majma‘ al-Fa’idah wa al-Burhan. Islamic Publications Office of the Society of Seminary Teachers.

Musavi Khomeini, S. R. (1996). Tahrir al-Wasilah. Society of Seminary Teachers Publications.

Nafisi, A. A. (1964). Nafisi Dictionary (2 ed.). Khayyam Publications.

Najafi, M. H. (1983). Jawahir al-Kalam. Dar Ihya al-Turath al-Arabi.

Parsapour, M. B., & Nourbakhsh, S. (2015). Criteria for Evaluating the Child’s Welfare in Imami Jurisprudence, Iranian Law and the Convention on the Rights of the Child.

Pour Abdollah, K. (2016). The Rule of Welfare in Family Regulations. Dadgostar Publications.

Pour Abdollah, K., Hosseini, F. a.-S., & Sayar, M. M. (2013). The Scope of Parental Rights over Child Upbringing: A Comparative Study of Iranian Legal System and International Instruments. Strategic Women’s Studies(60).

Qaraei, T. (2014). Jurisprudential and Legal Study of Parental Limits and Authority in Child Discipline University of Qom, Faculty of Theology and Islamic Studies]. Qom.

Rahati Nush Abadi, E. (2015). A Study on Child Punishments in the Iranian Legal System with Emphasis on the Issue of Discipline Imam Sadiq University]. Tehran.

Rahbar, M. (2003). Analysis of the Applications of Welfare in Imami Jurisprudence Imam Sadiq University]. Tehran.

Shakeri Golpayegani, T. (2006). Islamic Criminal Policy. Farhang Islami Publications.

Tavakoli, A. (2005). Welfare in Shi‘a and Sunni Jurisprudence. Imam Khomeini Educational and Research Institute.

Tureihi, F. a.-D. (1996). Majma‘ al-Bahrayn (A. Hosseini, Ed. 3 ed.). Morteza Publications.

دانلود

چاپ شده

۱۴۰۳/۰۶/۳۰

ارسال

۱۴۰۳/۰۲/۰۴

بازنگری

۱۴۰۳/۰۵/۱۳

پذیرش

۱۴۰۳/۰۵/۲۰

شماره

نوع مقاله

مقالات

ارجاع به مقاله

حامدی ع. ا.، سالاری نژاد ط. .، و حامدی م. . (1403). شاخص مصلحت در تادیب فرزند و بررسی ضمان ناشی از تادیب. دانشنامه فقه و حقوق تطبیقی، 2(2)، 215-237. https://jecjl.com/index.php/jecjl/article/view/391

مقالات مشابه

1-10 از 120

همچنین برای این مقاله می‌توانید شروع جستجوی پیشرفته مقالات مشابه.