چگونگی جبران خسارت‌ها در قانون مدنی عراقی و ایرانی

نویسندگان

    زينب سلطان حسین الحمید دانشجوي دکتري، گروه حقوق خصوصي ، واحد اصفهان (خوراسگان) ، دانشگاه آزاد اسلامي ، اصفهان ، ايران.
    مجتبى نيکدوستي * استاديار، گروه حقوق ، واحد اصفهان (خمين شهر) ، دانشگاه آزاد اسلامي ، اصفهان، ايران mojtaba@vatanmail.ir
    سماح حسین علی گروه حقوق، دانشکده حقوق، دانشگاه بابل، بابل، عراق.
    محمدجواد عبدالهی اسـتادیار گـروه حقـوق، واحـد خمینـی شـهر، دانشـگاه آزاد اسـلامی، اصـفهان، ایـران.

کلمات کلیدی:

جبران, ضرر و زیان, مسئولیت مدنی, خسارت مادی, خسارت معنوی

چکیده

هدف مهم مسئولیت مدنی تقصیری یا تعاقدی، جبران خسارت‌هاست. به گونه‌ای که جبران زیان‌هایی که به طرف زیان دیده رسیده، جبران می‌شود و وی در همان شرایطی قرار می‌گیرد که در صورت نبودن قرارداد یا عدم وقوع فعل زیان رساننده در آن قرار می‌گرفت. برای تحقق این هدف، در دو قانون ایرانی و عراقی به شیوه‌های مختلفی تکیه شده است. از عوامل لازم برای مسئولیت عقدی و مسئولیت مدنی، وجود خسارت یا ضرر است و باید جبران این خسارت یا ضرر در قالب هر یک از انواع مسئولیت، شروط مشخصی داشته بشد. پس از اثبات وجود ضرر، در کنار دیگر شروط، مسئولیت تحقق می‌یابد. مسئولیت مدنی با دیگر مفاهیم از جمله با مسئولیت جنایی متفاوت است و گاه از مسئولیت جنایی سبقت گرفته و گاه از آن سبقت نمی‌گیرد، در نتیجه جبران ضرر گاهی می‌تواند همراه با کیفر باشد و گاه بدون آن. مسئولیت مدنی و جنایی از حیث معیارهای قیاس و هدف مسئولیت، با یکدیگر متفاوتند، در حالی که معیار ارزیابی مسئولیت مدنی مقدار ضرر واقع شده است، معیار ارزیابی مسئولیت جنایی، متکی بر وخامت خطا یا تقصیر در تجاوز از اصل کلی است. هدف از مسئولیت مدنی حمایت منافع طرف زیان دیده از طریق جبران است. و با اینکه مسئولیت مدنی و مسئولیت عقدی در جوانب بسیاری در مسائل ساده مشترک هستند و تفاوت اساسی بین آن‌ها وجود ندارد که به تعددشان بینجامد، اما اختلافهایی بین این دو نوع مسئولیت وجود دارد که در این بررسی در مقایسه با قانون جدید اروپا مورد مناقشه قرار می‌گیرد.

دانلودها

دسترسی به دانلود اطلاعات مقدور نیست.

مراجع

Abd al-Hakim, F. (1998). Al-Ta'wid al-Madani - al-Mas'ouliyyah al-Madaniyyah al-Ta'aqqoudiyyah wal-Taqsriyyah (Civil Compensation - Contractual and Tort Civil Liability). Dar al-Matbou'at al-Jami'iyyah.

Abd al-Majid, A. H. (1980). Al-Wajiz fi Nazariyat al-Iltizam fi al-Qanun al-Madani al-Iraqi (The Abridged on the Theory of Obligation in Iraqi Civil Law) (Vol. 1).

Adl, M. (1994). Hoghogh-e Madani (Civil Law). Amir Kabir Publications.

Aghababa, Z. (2018). Barresi-ye Shiveh-ha-ye Jebraan-e Khasarat dar Mas'ouliyyat-e Madani dar Iran wa Hoghogh-e Novin-e Oroupa (A Study of Methods of Compensation for Damages in Civil Liability in Iran and New European Law). Quarterly Journal of Legal Studies(19).

Ahmad, M. R. (2008). Athar al-Bu'd al-Zamani 'ala Haq al-Madrur fi al-Ta'wid al-Kamil (The Effect of the Time Dimension on the Right of the Injured to Full Compensation). Dar al-Nahdah al-Arabiyyah.

Al-Awji, M. (2007). Al-Qanun al-Madani - al-Mas'ouliyyah al-Madaniyyah (Civil Law - Civil Liability). Manshurat al-Halabi al-Huquqiyyah.

Al-Bousaidi, K. H. (2005). Da'awi Ta'wid fi al-Fiqh wa Tatbiqatuha al-Qada'iyyah (Lawsuits for Compensation in Jurisprudence and Their Judicial Applications)

Al-Dhanun, H. A. (2006). Al-Mabsut fi al-Mas'ouliyyah al-Madaniyyah, al-Darar (The Comprehensive on Civil Liability, Harm). Dar Wael for Publishing.

Al-Zuhayli, W. (2003). Al-Daman fi al-Fiqh al-Islami (Liability in Islamic Jurisprudence). Dar al-Fikr al-Mu'asir.

Ali, H. M. (2011). Al-Ikhlal al-Musbaq bil-'Aqd (Anticipatory Breach of Contract) University of Babylon].

Amid Zanjani, A. A. (2003). Mawjebat-e Daman (Grounds for Liability). Mizan Publishing.

Badini, H. (2005). Falsafeh-ye Mas'ouliyyat-e Madani (The Philosophy of Civil Liability). Enteshar Publishing Company.

Barikloo, A. (2008). Mas'ouliyyat-e Madani (Civil Liability). Mizan Publications.

Hassan, A. a.-D. (2006). Al-Mabsut fi Sharh al-Qanun al-Madani (The Comprehensive Commentary on the Civil Code). Dar Wael for Publishing.

Hassan, M. K. (2006). Al-Mas'ouliyyah al-Madaniyyah al-Nashiah 'an al-I'tida' 'ala al-Haqq fi al-Surah - Dirasah Muqaranah (Civil Liability Arising from the Violation of the Right to One's Image - A Comparative Study) University of Baghdad].

Hassan, Z. (2018). Al-Darar fi al-Mas'ouliyyah al-'Aqdiyah (Harm in Contractual Liability) Mohamed Khider University].

Hussam al-Din, K. A. Al-Ittijahat al-Hadithah fi Majal Ta'wid al-Adrar al-Nashi'ah 'an al-'Amal ghayr al-Mashrou' (Modern Trends in the Field of Compensating Damages Arising from Unlawful Acts). Journal of Law, 2(1).

Ibn Manzur, M. i. M. (2010). Lisan al-Arab (The Tongue of the Arabs) (Vol. 7). Dar Sadir.

Ismail, S. (2003). Mas'ouliyyat al-Idarah 'an al-Darar al-Ma'nawi fi al-Qanun al-Iraqi (The Liability of the Administration for Moral Harm in Iraqi Law) University of Baghdad].

Jabbar, S. T. (1984). Iqamat al-Mas'ouliyyah al-Madaniyyah 'ala al-'Amal ghayr al-Mashrou' 'ala 'Unsur al-Darar (Establishing Civil Liability for an Unlawful Act on the Element of Harm). Mosul University Press.

Madani, J. Hoghogh-e Madani, Vol. 3 (Civil Law, Volume Three). Paydar Publications.

Mirshkari, A. (2017). Hoghogh-e Shakhsiyyat wa Hoghogh-e Mas'ouliyyat-e Madani (Personality Rights and Civil Liability Law). Enteshar Publishing Company.

Muhammad, A. T. (2008). Ta'wid al-Darar al-Ma'nawi fi al-Mas'ouliyyah al-Taqsiriyyah (Compensation for Moral Harm in Tort Liability).

Muhammad, S. A. (2011). Al-Wadih fi Sharh al-Qanun al-Madani - al-Nazariyyah al-'Ammah lil-Iltizam (The Clear Explanation of the Civil Code - The General Theory of Obligation). Dar al-Huda.

Muqaddam, S. (1992). Nazariyat al-Ta'wid 'an al-Darar al-Ma'nawi (The Theory of Compensation for Moral Harm). Al-Mu'assasah al-Wataniyyah lil-Kitab.

Nasr al-Din, M. (1983). Asas al-Ta'wid (The Basis of Compensation) Cairo University].

Shaltout, M. (1995). Al-Islam 'Aqidah wa Shari'ah (Islam, Creed and Sharia). General Administration of Culture.

Sidqi, M. A. (2014). Al-Ta'wid 'an al-Darar wa Mada Intiqalihi lil-Warathah (Compensation for Harm and the Extent of Its Transfer to Heirs).

دانلود

چاپ شده

۱۴۰۳/۰۶/۳۰

ارسال

۱۴۰۳/۰۵/۱۴

بازنگری

۱۴۰۳/۰۶/۱۳

پذیرش

۱۴۰۳/۰۶/۲۰

شماره

نوع مقاله

مقالات

ارجاع به مقاله

سلطان حسین الحمید ز. .، نيکدوستي م.، حسین علی س. .، و عبدالهی م. . (1403). چگونگی جبران خسارت‌ها در قانون مدنی عراقی و ایرانی. دانشنامه فقه و حقوق تطبیقی، 2(2)، 177-193. https://jecjl.com/index.php/jecjl/article/view/363

مقالات مشابه

71-80 از 209

همچنین برای این مقاله می‌توانید شروع جستجوی پیشرفته مقالات مشابه.