مبانی فقهی و حقوقی جرم‌انگاری فرار مالیاتی

نویسندگان

    مهدی شیخی گروه حقوق خصوصی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.
    اصغر عربیان * گروه حقوق خصوصی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران. a.arabian@iau.ac.ir
    سید ابوالقاسم نقیبی گروه فقه و حقوق، دانشگاه شهید مطهری (ره)، تهران، ایران.

کلمات کلیدی:

خمس, زکات, مالیات, فرار مالیاتی, جرم‏انگاری

چکیده

فرار مالیاتی به‏عنوان یکی از مهمترین چالش‏های نظام‏های مالیاتی، آثار گسترده‏ای بر کارکرد اقتصادی و عدالت اجتماعی دارد. این پدیده نه تنها منابع مالی دولت را کاهش می‏دهد؛ بلکه موجب گسترش نابرابری‏های اقتصادی و تضعیف اعتماد عمومی به نظام حقوقی و اداری می‏گردد. در حقوق ایران، جرم‏انگاری فرار مالیاتی بر پایه اصول کلی حقوق کیفری و نیز با الهام از قواعدی مانند: ضرورت حفظ حکومت و اسلام و صیانت از جامعه اسلامی در کنار نگرش به مالیات به عنوان حق عمومی، و لزوم پای‏بندی شهروندان به رعایت نظم و مصالح عمومی، پایههای محکمی برای ممنوعیت فرار مالیاتی فراهم می‏آورند. در واقع، فرار مالیاتی نه تنها تخلف از مقررات مالیاتی بلکه نوعی ضرر به جامعه و نقض حقوق عمومی محسوب و مورد نهی عام و اختصاصی شارع قرار می‏گیرد؛ در کنار این قواعد، حرمت اکل مال به باطل و اصل ضرورت رعایت نظم عمومی برای مقابله با این پدیده مورد تمسک است. از منظر فقهی، پرداخت مالیات به‏عنوان بخشی از تکالیف شهروندی و ابزاری برای تحقق مصالح عمومی جامعه، واجد پشتوانه شرعی تلقی می‏شود؛ و فرار از آن، در حکم تضییع حقوق عمومی و نقض عدالت اجتماعی خواهد بود. از دیدگاه حقوقی نیز قانونگذار با تعیین مصادیق مشخص فرار مالیاتی و پیشبینی ضمانت‏ اجراهای کیفری و مدنی، درصدد حمایت از منافع عمومی و تأمین منابع مالی دولت برآمده در نتیجه جرم‏انگاری این پدیده مخرب، برای تحقق عدالت مالی و تضمین کارکرد صحیح نظام اقتصادی در فقه مورد تاکید بوده برای صیانت از جامعه اسلامی اجتناب ناپذیر تلقی می‏گردد.

دانلودها

دسترسی به دانلود اطلاعات مقدور نیست.

مراجع

Ansari, M. (2015). The Book of Profit, Sale, and Forbidden Transaction Options. World Congress of Sheikh Azam Ansari.

Aqili, L. (2012). Measuring the Ability to Pay Islamic Taxes in the Country's Provinces (Case Study: Zakat). Quarterly Journal of Taxation, 1(64).

Arab Mazar, A. (2001). Overcoming Major Obstacles in Attracting Taxpayers' Cooperation and Reducing Their Burden. Quarterly Journal of Taxation Research, 2(31).

Azizkhani, F., & Afshari, G. (2005). Tax Evasion and Its Impact on Gross Domestic Product and Income Distribution. Quarterly Journal of Majlis and Strategy, 1(49).

Beheshti, Y., & Royaei, R. A. (2017). Investigating the Relationship Between Individual Ethics and Attitude Towards Tax Evasion. Value and Behavioral Accounting, 1(4).

Elahi, N. (2016). Evaluating the Jurisprudence's Capabilities in Controlling the Consequences of the Increasing Trend of Tax Avoidance. Applied Jurisprudence Research Group, Islamic Civilization Research Institute.

Farhangfar, S. (2002). Economic Policies in Islam. Islamic Culture and Thought Research Institute.

Hashemi Shahroudi, S. M. (2010). Zakat Conditions: A Study of the Condition of Continuing Puberty. Ahl al-Bayt Quarterly, 1(61).

Hilli, J. i. H. (2003). Independent Reasoning and Emulation (Ascent to Principles). Āl al-Bayt Institute.

Ja'fari Langarudi, M. J. (2015). Legal Terminology. Ganj-e Danesh Library.

Laket, M., & Kouhi, A. (2006). Tax Fraud or Tax Evasion. Quarterly Journal of Taxation, 1(40).

Makarem Shirazi, N. (2019). New Inquiries. Madrasat al-Imam Ali ibn Abi Talib.

Milani, A. (2012). Tax Evasion Resulting from Iran's Informal Economy. Tax Research Journal, 1(61).

Mirmo'ezi, S. H. (2002). The Macrostructure of the Islamic Economic System. Cultural Institute of Knowledge and Contemporary Thought.

Mousavi Jahromi, Y., Tahmāsbi Boldaji, F., & Khākin. (2009). Tax Evasion in the Value Added Tax System: A Theoretical Model. Quarterly Journal of Taxation Research, 5(17).

Nourzad, M. (2010). Economic Crimes in Iranian Criminal Law. Jangal Javidaneh Publications.

Oudeh, A. (1994). Islamic Criminal Law. Astan Quds Razavi Publications.

Qomi, M. i. A. i. B. (2013). The Perfection of Religion and the Completion of Bounty. Islamic Publications Office.

Sadati, S. M., Mahdavi, M., & Hosseini, S. M. (2017). Foundations of Criminalizing Economic Crimes in Imami Jurisprudence. Studies in Criminal Law and Criminology, 4(1).

Sayyed Razi, M. i. H. (2014). Nahj al-Balagha (Peak of Eloquence). Nahj al-Balagha Institute.

Sheikh Mufid, M. i. N. (2010). The Sufficient. Islamic Publishing Institute.

Yousefi, A. A. (1990). Referendum of the Islamic Culture and Thought Research Institute from Ayatollah Mousavi Ardabili, Islamic Financial System. Islamic Culture and Thought Research Institute.

دانلود

چاپ شده

۱۴۰۴/۱۰/۲۱

ارسال

۱۴۰۴/۰۱/۰۶

بازنگری

۱۴۰۴/۰۵/۰۲

پذیرش

۱۴۰۴/۰۵/۱۱

شماره

نوع مقاله

مقالات

ارجاع به مقاله

شیخی م. .، عربیان ا.، و نقیبی س. ا. . (1404). مبانی فقهی و حقوقی جرم‌انگاری فرار مالیاتی. دانشنامه فقه و حقوق تطبیقی، 1-17. https://jecjl.com/index.php/jecjl/article/view/289

مقالات مشابه

1-10 از 72

همچنین برای این مقاله می‌توانید شروع جستجوی پیشرفته مقالات مشابه.