بازخوانی تفاوت‌های مفهومی و ساختاری جرایم اقتصادی و مالی در نظام کیفری ایران: مطالعه‌ای تطبیقی و جرم‌شناختی
کلمات کلیدی:
جرایم اقتصادی, جرایم مالی, سیاست جنایی, عنصر روانی, نظم اقتصادی, عدالت کیفریچکیده
جرایم اقتصادی و مالی در دهه‌های اخیر به یکی از مهم‌ترین چالش‌های حقوق کیفری داخلی و بین‌المللی تبدیل شده‌اند. در حالی که در متون حقوقی، این دو نوع جرم اغلب به‌صورت مترادف به‌کار می‌روند، بررسی دقیق‌تر مفاهیم و مصادیق آن‌ها در نظام حقوقی ایران نشان می‌دهد که تمایزات بنیادینی میان این دو وجود دارد. این مقاله با روش تحلیلی ـ توصیفی و بر اساس منابع کتابخانه‌ای، به بررسی و مقایسه دقیق مفاهیم، ارکان، آثار و ویژگی‌های حقوقی و جرم‌شناختی جرایم اقتصادی و مالی می‌پردازد. مقاله حاضر نخست به تبیین مفهومی هر یک از این جرایم پرداخته و سپس با بررسی ملاک‌های تمایز مانند موضوع جرم، گستره زیان‌دیدگان، عنصر روانی، قابلیت گذشت، شیوه تعقیب، و آثار اجتماعی ـ اقتصادی آن‌ها، به تشریح وجوه افتراق و اشتراک می‌پردازد. در ادامه، با تحلیل مواد قانونی مرتبط به‌ویژه در قانون مجازات اسلامی 1392 و سایر قوانین خاص، ناکارآمدی تعاریف موجود و فقدان تبیین روشن در سیاست جنایی تقنینی ایران برجسته شده و در نهایت پیشنهادهایی برای شفاف‌سازی مفاهیم، ایجاد نظام طبقه‌بندی جامع و تقویت سیاست افتراقی ارائه می‌شود. این پژوهش نشان می‌دهد که تفکیک روشن میان جرایم اقتصادی و مالی، گامی ضروری برای کارآمدسازی نظام کیفری و ارتقای سلامت اقتصادی در کشور است.
دانلودها
مراجع
Bagheri Khalili, F. (2012). Economic Crimes: A Comparative Analysis in the Iranian Criminal System and International Instruments. University of Tehran.
Ebrahimi, M. (2011). Economic Crimes in Iranian Criminal Law. Mizan Publishing.
Fauvarque-Cosson, M. (2012). Droit pénal économique et financier. Dalloz.
Goldouzian, I. (2016). Specific Criminal Law (Vol. 3). University of Tehran.
Gottschalk, P. (2010). White-Collar Crime: Detection, Prevention and Strategy in Business Enterprises. Palgrave Macmillan.
Hamidi, M. (2016). Analysis of Iran's Criminal Policy Regarding Economic Crimes. Jangal Publishing.
Mir Mohammad Sadeghi, H. (2017). Specific Criminal Law (Vol. 2). Mizan.
Raeesdana, F. (2004). Economic Crimes and Their Role in Weakening the National Economy. Majlis Research Center.
Rezazadeh, V. (2014). Investigation of Economic Crimes in Iranian Criminal Law and Ways to Prevent Them and Their Compliance with International Instruments Islamic Azad University, Urmia Branch].
Shambiati, H. (2014). Specific Criminal Law (Vol. 2). Majd.
Taheri, S. M. (2016). A Criminological Analysis of Financial and Economic Crimes in Iran's Criminal Justice System. Dadgostar.
UNODC. (2004). United Nations Convention against Corruption: Legislative Guide for the Implementation.
Zeraat, A. (2017). General Criminal Law (Vol. 2). Samt.
دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 حامد حسامی قهرمانلو, فرید حسامی قهرمانلو (نویسنده)
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.
