ﺑﺮرﺳﻲ ﻓﻘﻬﻲ و ﺣﻘﻮﻗﻲ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺑﻴﻤﺎری وﺳﻮاس در اﻟﺰام ﺑﻪ ﺗﻤﻜﻴﻦ زوﺟﻴﻦ
کلمات کلیدی:
تمکین, نشوز, وسواس, بیماری روانی, حقوق زوجین, فقه اسلامی, الزام به تمکین, عدم تمکین, اختلالات وسواسیچکیده
وسواس بهعنوان یکی از اختلالات شناختهشده روانی، میتواند تأثیرات چشمگیری بر روابط زناشویی و الزامات ناشی از عقد نکاح داشته باشد. تمکین، از حقوق و تکالیف زوجین نسبت به یکدیگر است که بر اساس مبانی فقهی و حقوقی، بهویژه در نظام حقوقی ایران، مورد تأکید قرار گرفته است. در این میان، ابتلای یکی از زوجین به اختلال وسواس، بهویژه در موارد شدید که فرد کنترل رفتاری خود را از دست میدهد، چالشی جدی برای تحقق تمکین بهویژه تمکین خاص ایجاد میکند. پژوهش حاضر با بهرهگیری از روش توصیفی ـ تحلیلی، به بررسی این مسئله پرداخته که آیا امتناع از تمکین بهدلیل ابتلا به بیماری وسواس میتواند موجب سقوط حقوق ناشی از نشوز شود یا خیر. یافتهها نشان میدهد که نشوز، مفهومی است مبتنی بر قصد و اراده، و در مواردی که فرد مبتلا به وسواس بهصورت غیرارادی از تمکین امتناع میورزد، عنوان "ناشز" یا "ناشزه" بر او صدق نمیکند. با این حال، چنانچه فرد با علم به بیماری، از درمان خود امتناع نماید، میتوان رفتار او را مصداق آزار دانست و بهتبع آن، حکم نشوز نیز در مورد وی جاری گردد. این پژوهش با تکیه بر منابع فقهی و حقوقی و تحلیل موردی اختلال وسواس در روابط زوجین، در پی تبیین جایگاه این بیماری در احکام مربوط به تمکین است.
دانلودها
مراجع
Abedi, R., & Mirzaei, N. (2020). Psychological Approach to Family Disputes: Examining the Impact of Mental Disorders on the Effectiveness of Legal Interventions. Quarterly Journal of Applied Psychology, 10(38), 87-105.
Adineh, S. (2020). Legal Examination of Mental Disorders in Spousal Relationships with Emphasis on Therapeutic Responsibility. Quarterly Journal of Law and Psychology, 4(15), 94-98.
Alvari, M. (2017). The Role of Forensic Medicine in Proving Mental Illnesses in Family Disputes. Quarterly Journal of Iranian Forensic Medicine Sciences, 5(16), 81-96.
Garrison, C. Z., Jackson, K. L., Marsteller, F., McKeown, R. E., & Addy, C. L. (2003). Obsessive-Compulsive Disorder in Adolescents: Prevalence, Comorbidity, and Functional Impairment. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 42(5), 564-571.
Hajidehabadi, A., & Akrami, H. (2017). Application of the Rule of No Harm in Family Conflicts. Journal of Systematic Jurisprudence, 1(2), 61-80.
Hosseini, S. M., & Ghasemi, Z. (2021). Jurisprudential and Legal Examination of the Concept of Disobedience and Its Emerging Manifestations in Married Life. Quarterly Journal of Family Jurisprudence and Law, 2(6), 73-96.
Kazemi, Z., & Pourhosseini, A. (2017). Psychological and Jurisprudential Analysis of Disobedience in Light of Mental Disorders in Spousal Relationships. Quarterly Journal of Comparative Legal Studies, 8(30), 115-138.
Khazaei, M. R., Ahmadi, M., & Naderi, F. (2022). Jurisprudential-Legal Analysis of Spousal Obedience in the Context of Obsessive-Compulsive Disorder. Quarterly Journal of Contemporary Islamic Jurisprudence and Law StudiesVL - 3(9), 78-99.
Khosroshahi, A., & Soleimani, A. (2019). The Role of Obsessive-Compulsive Disorder in Marital Conflicts and Psychotherapy Solutions. Quarterly Journal of Psychology and Educational Studies, 5(19), 75-94.
Rafiei, S. M. (2011). Jurisprudential and Legal Foundations of the Obligation to Obedience. Quarterly Journal of Islamic Jurisprudence and Law Research, 8(22), 135-158.
Refaei, A. (2018). The Role of Customary Arbitration in Resolving Family Disputes Based on Mental Disorders. Quarterly Journal of Social Justice and Legal Psychology, 2(5), 152-155.
Sanjari, F., & Mohammadi, F. (2018). Examining the Impact of Obsessive-Compulsive Disorder (OCD) on the Quality of Family and Marital Relationships. Journal of Clinical Psychology and Personality, 6(22), 45-62.
Seyedi Banaei, S. S., & Nadaei, M. (2018). Jurisprudential-Legal Analysis of Disobedience in Spousal Relationships. Quarterly Journal of Family Law (Special Issue on Women's Rights), 5(18), 41-62.
Taromi, A. (2020). Reflections on Family Law and the Role of Ethics in Resolving Marital Conflicts. Journal of Contemporary Islamic Law(12), 55-72.
دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2024 فرید حسامی قهرمانلو; حامد حسامی قهرمانلو , حسین جوادی (نویسنده)

این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.