حقوق مالکیت معنوی در شریعت اسلامی: چالش‌ها و فرصت‌ها

چکیده

حقوق مالکیت معنوی یکی از موضوعات نوظهور در فقه اسلامی است که با تحولات فناوری و جهانی‌شدن اقتصاد اهمیت بیشتری یافته است. این پژوهش به بررسی مفهوم مالکیت معنوی در شریعت اسلامی و مقایسه آن با نظام‌های حقوقی معاصر می‌پردازد. در این تحقیق، مبانی فقهی حمایت از خلاقیت و نوآوری مورد بررسی قرار گرفته و تطابق آن با مقاصد شریعت تحلیل می‌شود. به‌ویژه، موضوعاتی همچون حقوق مولفان، ثبت اختراعات، و حقوق نرم‌افزاری مورد تأکید قرار می‌گیرد. همچنین، چالش‌هایی مانند محدودیت‌های فقهی برای به رسمیت شناختن مالکیت معنوی و اختلاف‌نظر میان فقها بررسی می‌شود. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که شریعت اسلامی قابلیت پذیرش اصول مالکیت معنوی را دارد، مشروط به رعایت عدالت و مصالح عمومی. این مقاله در پایان پیشنهاداتی برای اصلاح قوانین مرتبط در کشورهای اسلامی ارائه می‌کند.