چالش‌های حقوقی فردی‌سازی مجازات‌ها در نظام حقوقی ایران
کلمات کلیدی:
فردی‌سازی مجازات, عدالت کیفری, سیاست کیفری, حقوق بشر, حقوق ایران, اصلاحات قانونی.چکیده
مفهوم فردی‌سازی مجازات‌ها به‌عنوان یکی از ارکان عدالت کیفری نوین، تلاش دارد با توجه به ویژگی‌های فردی، اجتماعی، روانی و سابقه مجرمانه هر فرد، مجازاتی متناسب و انسانی برای او در نظر گیرد. در نظام حقوقی ایران، علی‌رغم وجود ظرفیت‌های نظری و فقهی، تحقق فردی‌سازی با موانع ساختاری، قانونی و اجرایی جدی روبه‌رو است. این مقاله با هدف واکاوی چالش‌ها و فرصت‌های حقوقی فردی‌سازی مجازات‌ها در نظام کیفری ایران، به بررسی مبانی نظری، فقهی و تطبیقی این رویکرد پرداخته و تلاش می‌کند راهکارهای تقنینی و اجرایی برای تقویت آن ارائه دهد. در بخش نخست، تعریف مفهومی فردی‌سازی و اهداف اصلاحی، بازپذیرانه و عدالت‌محور آن تشریح شده است. سپس چالش‌هایی نظیر فقدان رویه قضایی مدون، عدم هماهنگی با اصول کلی حقوق جزا، ضعف نهادهای ارزیاب، و فشارهای اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. در ادامه، دیدگاه فقه اسلامی و ظرفیت‌های نهفته آن برای حمایت از فردی‌سازی از طریق اصولی همچون توبه، رحمت و تناسب تحلیل شده است. بخش تطبیقی مقاله، به بررسی سیاست‌های کشورهای پیشرفته در حوزه فردی‌سازی، به‌ویژه در برخورد با جرایم مواد مخدر اختصاص دارد. همچنین تأثیر تعهدات حقوق بشری و فشارهای بین‌المللی بر ضرورت اصلاح سیاست کیفری ایران بررسی شده است. در نهایت، با تمرکز بر اصلاحات قانونی، تدوین دستورالعمل‌های ارزیابی روانی–اجتماعی، و آموزش تخصصی منابع انسانی، راهکارهایی برای هم‌راستاسازی نظام عدالت کیفری ایران با رویکرد فردی‌سازی ارائه شده است.
دانلودها
مراجع
Ashworth, A. (2015). Sentencing and criminal justice. Cambridge University Press.
Barikloo, M. (2020). The necessity of revising Iran’s legislative criminal policy regarding drug offenses. Journal of Public Policy, 7(3), 35-54.
Bassiouni, M. C. (2010). Substantive criminal law. Oxford University Press.
Cavadino, M., & Dignan, J. (2006). Penal systems: A comparative approach. SAGE Publications.
Duff, R. A. (2001). Punishment, communication, and community. Oxford University Press.
Erfani, H. (2020). Crimes against public order and security. Majd Publication.
Fa’ezi, M. H. (2013). An introduction to Islamic criminal jurisprudence. Institute of Jurisprudential Studies.
Freiberg, A. (2007). Sentencing reform and penal policy. Federation Press.
Ghasemzadeh, F. (2021). Rehabilitating offenders through individualized sentencing in the Iranian judiciary. Criminal Justice Quarterly, 18(2), 61-79.
Horder, J. (2022). Ashworth’s principles of criminal law. Oxford University Press.
Karami, M. (2022). Iranian criminal policy on drug-related crimes. Judiciary Research Institute.
Mahmoudi, G. (2017). Special criminal law: Drug offenses. SAMT Publishing.
Mirzayi, H. (2020). A jurisprudential and legal analysis of narcotic-related offenses. Hawzah and University Research Institute.
Robinson, P. H. (2008). Distributive principles of criminal law: Who should be punished, and how much? Oxford University Press.
Sadeghi, M. (2018). The role of criminal justice in promoting rehabilitation: A normative perspective. Law and Society Journal, 10(1), 23-41.
Salahi, R. (2021). The effectiveness of individualized sentencing in rehabilitating drug offenders. Modern Criminal Law Journal, 5(1), 67-82.
Tonry, M. (1996). Sentencing matters. Oxford University Press.
United Nations Human Rights, C. (1966). International Covenant on Civil and Political Rights.
Zimring, F. E. (2003). The contradictions of American capital punishment. Oxford University Press.
دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 1403 امیرحسین ایلچی قراآن, قاسم قاسمی (نویسنده)
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.
