تحلیل حقوقی نقش سازمان تجارت جهانیWTO در حل و فصل اختلافات تجاری با تمرکز بر کشورهای در حال توسعه: بررسی چالش‌ها و فرصت‌ها
کلمات کلیدی:
سازمان تجارت جهانی, حل‌وفصل اختلافات, کشورهای در حال توسعه, نظام حقوق تجارت بین‌الملل, عدالت تجاریچکیده
سازمان تجارت جهانی (WTO) به‌عنوان مرجع اصلی تنظیم مقررات تجارت چندجانبه، سازوکاری پیشرفته و الزام‌آور برای حل‌وفصل اختلافات میان اعضای خود ایجاد کرده است که در قالب «تفاهم‌نامه راجع به قواعد و رویه‌های حاکم بر حل اختلافات» (DSU) عملیاتی می‌شود. این سازوکار به کشورها اجازه می‌دهد تا به‌صورت حقوقی، ساختاریافته و در چارچوب مقررات، نسبت به اختلافات تجاری اقدام نمایند. با این حال، کشورهای در حال توسعه، با وجود عضویت گسترده در WTO، در بهره‌برداری مؤثر از این سازوکار با چالش‌هایی جدی نظیر محدودیت‌های مالی، ضعف تخصص‌های حقوقی، پیچیدگی فرایندهای دادرسی، فشارهای سیاسی و عدم ضمانت کافی در اجرای آرای صادرشده مواجه هستند. این مقاله به تحلیل دقیق ابعاد ساختاری، حقوقی و اجرایی نظام DSU پرداخته و ضمن بررسی تجارب موفق کشورهایی نظیر برزیل و هند، به ظرفیت‌های بالقوه‌ای نظیر حمایت‌های فنی، ایجاد ائتلاف‌های منطقه‌ای، بهره‌مندی از الزام‌آوری آرا و امکان اقدامات جبرانی نیز اشاره می‌کند. در پایان، با هدف تقویت حضور کشورهای در حال توسعه در فرآیند حل اختلافات، راهکارهایی از جمله اصلاح ساختار نهاد تجدیدنظر، ارتقای ظرفیت‌های ملی، کاهش پیچیدگی رویه‌ها و حمایت مالی هدفمند پیشنهاد شده است. این تحلیل نشان می‌دهد که تحقق عدالت تجاری واقعی در چارچوب WTO مستلزم اصلاحات ساختاری و تعهد بین‌المللی برای تضمین بهره‌مندی برابر تمامی اعضاست.
دانلودها
مراجع
Davey, W. J. (2005). The WTO dispute settlement system: The first ten years. Journal of International Economic Law, 8(1), 17-50. https://doi.org/10.1093/jielaw/jgi003
Jackson, J. H. (1998). The World Trade Organization: Constitution and Jurisprudence. Royal Institute of International Affairs.
Jafari, A. (2020). Structural Challenges of Developing Countries in Utilizing the WTO Dispute Resolution System. Quarterly Journal of International Economic Law, 8(2), 75-95.
Pauwelyn, J. (2006). Enforcement and countermeasures in the WTO: Rules are rules - Toward a more collective approach. The American Journal of International Law, 94(2), 335-347. https://doi.org/10.2307/2555296
Rahimi, S. (2022). Legal Analysis of the World Trade Organization. SAMT Publications.
Shahin, M. (2021). Dispute Settlement at the WTO: Challenges for Developing Countries. Cambridge Journal of International Law, 12(3), 185-202.
Van den Bossche, P., & Zdouc, W. (2017). The Law and Policy of the World Trade Organization (4th ed.). Cambridge University Press. https://doi.org/10.1017/9781316662496
WTO. (1994). Understanding on Rules and Procedures Governing the Settlement of Disputes (DSU). World Trade Organization.
WTO. (2023). Annual Dispute Settlement Report. World Trade Organization.
دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 افشین ابراهیمی (نویسنده)
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.
