چالش‌های فقهی بهره مندی از هوش مصنوعی در راستای حمایت از حقوق بنیادین افراد
کلمات کلیدی:
هوش مصنوعی, حقوق بشر اسلامی, حقوق بشر عرفی, فناوری‌های نوین, حقوق بنیادینچکیده
با گسترش روزافزون فناوری‌های نوین، به‌ویژه هوش مصنوعی، این فناوری به شکلی فراگیر در ابعاد مختلف زندگی بشر نفوذ کرده است. با این حال، یکی از چالش‌های اساسی در بهره‌برداری از این فناوری، تأثیر آن بر حقوق بنیادین افراد است. این نگرانی وجود دارد که بهره‌گیری بی‌ضابطه از هوش مصنوعی، موجب تضعیف یا تغییر در اصول بنیادین حقوق بشری گردد. بر همین اساس، این پرسش مطرح می‌شود که آیا هوش مصنوعی، در کنار مزایای خود، می‌تواند به گونه‌ای توسعه یابد که همسو با اصول حقوقی و فقهی باشد؟یکی از مهم‌ترین حوزه‌هایی که این فناوری با آن درگیر می‌شود، فقه اسلامی است. تضادهای احتمالی میان کاربرد هوش مصنوعی و اصول فقهی، از جمله دغدغه‌های اندیشمندان اسلامی است. با این حال، با تکیه بر ظرفیت‌های فقه پویا و قواعد عام فقهی، می‌توان راهکارهایی برای توجیه شرعی استفاده از هوش مصنوعی در عرصه‌های مختلف حقوقی ارائه داد. با این وجود، نبود پاسخ‌های صریح و روشن فقهی در زمینه مشروعیت استفاده از این فناوری در مناسبات روزمره افراد، همچنان به‌عنوان چالشی جدی باقی مانده است. این پژوهش با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی، به بررسی ابعاد مختلف این چالش پرداخته و تلاش می‌کند نشان دهد که فناوری هوش مصنوعی، اگر به‌درستی هدایت شود، می‌تواند نه‌تنها در جهت تقویت حقوق بشر اسلامی و عرفی، بلکه در خدمت تحقق صلح بین‌المللی و حقوق شهروندی نیز قرار گیرد.
دانلودها
مراجع
Behizdani, H., & Hakimi Nia, M. (2024). Identifying the Challenges and Opportunities of Employing Artificial Intelligence in Human Resource Management: A Meta-Synthesis Approach. Bimonthly Journal of Sustainable Human Management, 6(10).
Hashemi, M. (2021). Human Rights and Fundamental Freedoms.
Khodamoradi, R., & Ghourchibeigi, M. (2021). The Relationship Between Ethics and Fundamental Rights of Individuals in Iran's Criminal System. Ethics in Science and Technology, 16(3).
Mahdavipour, H., & Bahonar, N. (2023). Implications of Jurisprudential Rules for Cyberspace Policy-Making. Bimonthly Journal of Media Jurisprudence and Law Studies, 5(1 (11)).
Mahmudi, A. (2014). Law of Technology Transfer Contracts.
Mehrpour, H. (2022). The International Human Rights System.
Mohaghegh Damad, M. (2024). Rules of Jurisprudence, Civil Section.
Mostafavi Ardabili, M. M., Taghizadeh Ansari, M., & Rahmati Far, S. (2022). Functions and Requirements of Artificial Intelligence from the Perspective of Fair Trial. Bimonthly Journal of New Technologies Law, 3(6).
Najafzadeh, S. (2024). The Use of Artificial Intelligence for Educational Management: Challenges and Opportunities. Quarterly Journal of Management Research and Development, 1(4 (4)).
Navab Daneshmand, F. (2007). Review of Some Methods of Human Rights Education. Legal Journal, 4(37).
Rabieizadeh, A. (2021). Application of Artificial Intelligence in Islamic Sciences Research. Rahavard-e-Noor Journal, 20(75 (Serial 92)).
Saeid, G., & Mehrdar Ghaem, M. (2022). Feasibility of Protecting Algorithms Used in Artificial Intelligence Under Copyright: A Comparative Study in the European Union and the United States. Legal Research Journal, 25(100).
Tabatabaei, F., & Binesh Behnia, E. (2022). The Taklifi Ruling (Obligatory Law) for Using Artificial Intelligence as a Judge from the Perspective of Imami Jurisprudence. Journal of Islamic Law, 19(75).
Ubudiyat, E., & Sharifi Sadr, M. (2022). Strategies for Protecting Three Generations of Human Rights in Light of the Emergence of Artificial Intelligence Technology. Quarterly Journal of International Studies, 19(3 (75)).
Yaqoubi Moqaddam, A., & Naeimi, A. (2020). Review of Taklifi and Wad'i Rulings in the Iranian Legal System. Bimonthly Research Journal of Ahrar Private Law, 1(2).
Zakerinia, H., & Gholampour, Z. (2024). Reasonable and Customary Algorithms and Reinforcing the Theory of Attributability of Civil Liability for Artificial Intelligence. Journal of New Technologies Law, 5(9).
دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 Abbas Salahshour (Author); Ahmadreza Tavakoli; Mohammad Ali Heidari (Author)
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.
