بررسی تطبیقی نظام حقوقی حاکم بر جرایم ارتشا و سوءاستفاده از قدرت در میان کارکنان دولت در حقوق ایران و عراق

نویسندگان

    بتول زغیر عیدان دانشجوی دکتری حقوق عمومی، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان ، ایران
    زینب پورخاقان شاهرضایی * استادیار گروه حقوق، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران Pourkhaghan@iau.ac.ir
    محمد سالم کریم رویعی استادیار گروه حقوق، دانشکده حقوق، دانشگاه واسط، واسط، عراق
    محمد شریف شاهی استادیار گروه حقوق، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

کلمات کلیدی:

ارتشا, سوءاستفاده از قدرت, فساد اداری, حقوق تطبیقی, شفافیت اداری

چکیده

جرایم ارتشا و سوءاستفاده از قدرت به‌عنوان مصادیق برجسته فساد اداری، تهدیدی جدی برای کارآمدی ساختارهای دولتی و اعتماد عمومی محسوب می‌شوند. این جرایم، که عمدتاً توسط کارکنان دولت صورت می‌گیرند، به اختلال در عملکرد سازمان‌های دولتی، کاهش شفافیت و تقویت روابط غیرقانونی منجر می‌شوند. نظام‌های حقوقی ایران و عراق، هر دو با چالش‌هایی مشابه در مقابله با این جرایم مواجه‌اند، از جمله خلأ قانونی در برخی موارد، پیچیدگی اثبات جرم و ضعف نظارت مؤثر بر عملکرد کارکنان دولت. در ایران، قوانینی همچون قانون مجازات اسلامی و آیین‌نامه‌های مربوط به سلامت اداری به‌عنوان ابزارهای کلیدی شناخته می‌شوند. در عراق نیز، وجود هیئت شفافیت و اصلاحات قانونی سال‌های اخیر نشان‌دهنده تلاش برای تقویت پاسخ‌دهی سیستم قضایی است. با این حال، تفاوت‌هایی در نحوه تعریف و اعمال مجازات این جرایم، از جمله میزان توجه به عوامل فرهنگی و عرف محلی، قابل مشاهده است. محقق با استفاده از روش توصیفی تحلیلی به این نتیجه رسیده است که هر دو نظام حقوقی ایران و عراق در مواجهه با جرایم ارتشا و سوءاستفاده از قدرت، دارای چارچوب‌های قانونی مشابهی هستند، اما اجرای این قوانین با چالش‌هایی همچون ضعف نظارت سیستماتیک و دشواری اثبات جرم مواجه است. در ایران، تاکید بیشتری بر سلامت اداری از طریق قوانین و آیین‌نامه‌ها دیده می‌شود، در حالی که عراق با تمرکز بر نهادهای ضد فساد مانند هیئت شفافیت، به دنبال تقویت پاسخ‌دهی قضایی است. بررسی تطبیقی نشان می‌دهد که بهره‌گیری از تجربیات مشترک و اصلاح قوانین می‌تواند تأثیر مثبتی بر کاهش فساد داشته باشد. همچنین، ضرورت تقویت آموزش اخلاق حرفه‌ای و نظارت اداری به‌عنوان راهکارهای مؤثر در هر دو کشور برجسته شده است. ارزیابی تطبیقی این دو نظام حقوقی نشان می‌دهد که تلفیق تجارب دوجانبه می‌تواند به ارتقای کارآمدی قوانین و تقویت اعتماد عمومی کمک کند.

دانلودها

دسترسی به دانلود اطلاعات مقدور نیست.

مراجع

Abd, D. H. (2019). Exceeding the Limits of Authority in Public Employment

Al-Akidi, T. N. A. (2019). The Role of Administrative Judiciary in Protecting the Rights and Freedoms of Public Employees. Egyptian Publishing and Distribution.

Al-Douri, U. T. M. (2017). Aligning the Criminalization of Embezzlement in the Private Sector with the United Nations Convention Against Corruption. Journal of the College of Law for Legal and Political Sciences, 1(22), 553-578.

Al-Durra, M. A. S. (2017). Explanation of Criminal Law. Legal Library.

Al-Khafaji, A. H. A., & Ali Khudair, A. Z. H. (2018). Elements of the Crime of Abuse of Position. Journal of Babylon University for Humanities, 1IS - 8, 475-493.

Al-Khazaei, A. K. (2018). Criminal Behavior (Factors Influencing It and Prevention Methods). Legal Library.

Al-Murawi, H. A. H. D. (2018). The Iraqi Legislator’s Policy in Combating Administrative and Financial Corruption Crimes. Journal of Anbar University for Legal and Political Sciences, 1(15), 250-269.

Al-Shammari, A. I. A. (2018). Employment Penalties (Comparative Study). Dar Al-Fikr.

Al-Sheikhli, A. Q. (2018). The Legal System of Disciplinary Sanctions. Dar Al-Fikr for Publishing and DistributionAD - Amman.

Al-Tamimi, Q. L. (2019). Explanation of the Iraqi Penal Code No. 111 of 1969 in Its General and Specific Sections. Al-Sanhouri Library.

Ardabili, M. A. (2022). General Criminal Law. Mizan Publications.

Ashrafi, A., Iravanian, A., & Houshyar, M. (2021). Private Bribery in International Documents and Iranian Law. Quarterly Journal of Criminal Law Research, 10(36), 54-73.

Awein, Z. A., & Hamid Kamel, I. (2020). Crimes of Employees Exceeding Their Job Limits. Journal of the Faculty of LawVL - 1(1), 90-102.

Dadkhodaei, L. (2017). Administrative Corruption and Criminal Policy to Combat It. Mizan Publications.

Ibn Aboud, A. B. (2019). Substantive and Procedural Provisions of the Crime of Embezzlement

Ibn Hamzah, A. (2020). The Role of the Investigative Judge in Addressing the Crime of Embezzlement of Public Funds in Algerian Law

Iraqi, E. (2017). Labor Law. SAMT Publications.

Jafariyeh, Z. (2014). Factors Influencing the Prevention of Financial Violations in the National Tax Administration. Majd Publications.

Jalil Karim, S. (2017). Comparative Study of the Crime of Bribery in the Criminal Systems of Iran and Iraq

Javidi, M., Rahimi, M., & Soleimani, S. (2023). Feasibility of Criminalizing Bribery in the Private Sector Based on Imamiyyah Jurisprudence. Jurisprudence and Principles, 133, 71-93.

Khairuddin, B. A., & Badawi, A. (2019). Bribery in the Private Sector

Khudair Abdul Ali, A. (2020). The Theory of the Actual Employee in Normal and Exceptional Circumstances (Comparative Study). Comparative Law Library.

Khurshid, E. Y., & Khola, A. A. (2014). Criminal Responsibility of Employees in the Iraqi Integrity Commission Law: A Study in Light of Iraqi Law

Mahdi, A. A. K. (2016). The Crime of Bribery and Means of Combating It Nationally and Internationally. Zain Legal Publications.

Mohammed, S. A. F. (2010). Administrative and Financial Corruption in Iraq. Legal Journal, 1(3), 5-15.

Nasiri, M. S. (2023). Examining Weaknesses and Inefficiencies in Legislative Systems in Addressing the Phenomenon of Bribery. Judgment Journal, 113, 94-118.

Noorzadeh, A. (2019). Bribery in Iranian and Islamic Criminal Law. Aryan Publications.

Qandahari, M. (2023). Exercising Influence Contrary to Rights and Legal Regulations in Iranian and Iraqi Law

Razini, J. A., Parvin, K., & Habibi, M. H. (2024). The Role of the Administrative Justice Court in Protecting the Employment Rights of Employees. Modern Administrative Law Research, 20, 13-38.

Salamoneh, B. A. R. (2021). The Impact of Strikes on the Functioning of Public Facilities

Salmi, G., & Radawi, B. (2020). The Crime of Embezzlement in the Private Sector

Sediq Nejad, H. R. (2014). Comparative Study of Bribery in Iranian Criminal Law and the International Anti-Corruption Convention. University of Tehran PublicationsAD - Tehran.

Validi, M. S. (2022). General Criminal Law. SAMT Publications.

دانلود

چاپ شده

۱۴۰۴/۰۴/۰۱

ارسال

۱۴۰۳/۱۲/۱۱

بازنگری

۱۴۰۳/۰۳/۲۸

پذیرش

۱۴۰۳/۰۳/۳۰

شماره

نوع مقاله

مقالات

ارجاع به مقاله

زغیر عیدان ب. .، پورخاقان شاهرضایی ز.، رویعی . م. س. ک. .، و شاهی م. ش. (1404). بررسی تطبیقی نظام حقوقی حاکم بر جرایم ارتشا و سوءاستفاده از قدرت در میان کارکنان دولت در حقوق ایران و عراق. دانشنامه فقه و حقوق تطبیقی، 3(2)، 1-16. https://jecjl.com/index.php/jecjl/article/view/72

مقالات بیشتر خوانده شده از همین نویسنده

مقالات مشابه

21-30 از 107

همچنین برای این مقاله می‌توانید شروع جستجوی پیشرفته مقالات مشابه.