تحلیل تطبیقی قاعده قبح عقاب بلابیان در حقوق کیفری اسلامی و حقوق بین‌الملل
کلمات کلیدی:
قبح عقاب بلابیان, عدالت کیفری, فقه اسلامی, Nullum crimen sine lege, حقوق بین‌الملل, تطبیق حقوقی, حقوق بشرچکیده
این مقاله به تحلیل تطبیقی قاعده «قبح عقاب بلابیان» در فقه اسلامی و اصل «Nullum crimen sine lege» در حقوق بین‌الملل می‌پردازد. هر دو اصل بر ضرورت آگاهی افراد از قوانین و احکام پیش از اعمال مجازات تأکید دارند و با هدف تحقق عدالت کیفری تدوین شده‌اند. در فقه اسلامی، این قاعده بر اساس مبانی وحیانی و عدل الهی، بیانگر ضرورت ابلاغ روشن و شفاف تکالیف شرعی به افراد است. در مقابل، حقوق بین‌الملل با تکیه بر توافقات بشری و قانون‌مندی، اصل «هیچ جرمی بدون قانون» را به‌عنوان یکی از ابزارهای کلیدی پیشگیری از بی‌عدالتی معرفی کرده است. با وجود شباهت‌های اساسی، تفاوت‌هایی در رویکرد به منابع، معیارهای بیان و اجرای این اصول مشاهده می‌شود. در فقه اسلامی، بیان شرعی و عرفی به‌عنوان ابزارهای اصلی ابلاغ تکالیف تعریف شده است، در حالی که حقوق بین‌الملل بر تدوین قوانین شفاف و رسمی تأکید دارد. چالش‌های تطبیق این دو اصل در عمل، به‌ویژه در زمینه تطابق با معیارهای جهانی حقوق بشر و تفاوت در منابع حقوقی، مورد بررسی قرار گرفته است. مقاله با ارائه پیشنهادهایی برای تقویت هم‌گرایی میان این دو نظام حقوقی، تأکید می‌کند که تطبیق این اصول می‌تواند به گسترش عدالت کیفری و کاهش ناهماهنگی‌ها در سطح جهانی کمک کند.
دانلودها
