حجیت ظواهر کتاب و سنت در اصول فقه: تحلیل تطبیقی با مفاهیم پیشرفته هرمنوتیک مدرن
کلمات کلیدی:
حجیت ظواهر, کتاب و سنت, هرمنوتیک مدرن, قواعد سنتیچکیده
این پژوهش با هدف بررسی تطبیقی حجیت ظواهر کتاب و سنت در اصول فقه با مفاهیم پیشرفته هرمنوتیک مدرن انجام شده است. با بهره‌گیری از روش تحلیلی-استدلالی، این مطالعه نقاط اشتراک، تفاوت‌ها، و کاربردهای عملی این دو حوزه را مورد تحلیل قرار داده است. از جمله نقاط اشتراک، هم‌راستایی قواعد دلالت لفظی و قرائن محیطی در اصول فقه با تأکید هرمنوتیک بر زمینه تاریخی و قرائن متنی (مانند تفسیر آیه 185 سوره بقره) و نقش دیالکتیک متن و خواننده برجسته است. با این حال، تفاوت‌های بنیادین شامل ثبات‌محوری اصول فقه که بر مراد مؤلف (خداوند یا پیامبر) تأکید دارد، در مقابل پویایی و تکثر معانی در هرمنوتیک، و چالش‌هایی برای حجیت ظواهر ناشی از افق‌های تاریخی مشاهده می‌شود. کاربردهای عملی شامل استفاده از مفهوم «افق انتظار» ژاس (1982) برای تعدیل قرائن محیطی، بهره‌گیری از نقش فعال خواننده ایسر (1978) در تفسیر با حفظ چارچوب حجیت، و ارائه مدل تلفیقی مبتنی بر تأویل پویا و قواعد سنتی است که می‌تواند به اجتهاد پویا در مسائل معاصر مانند زیست‌فناوری و محیط‌زیست کمک کند. چالش‌ها و محدودیت‌ها، از جمله تعارض بین ثبات احکام و تکثر معانی، تأثیر جهانی‌سازی و تکثر فرهنگی بر پذیرش رویکردهای هرمنوتیکی، و نیاز به حفظ اصالت دینی، با راهکارهایی مانند چارچوب‌های تلفیقی، نظارت فقهی، و آموزش میان‌رشته‌ای مورد بررسی قرار گرفته است. یافته‌های نوین با تکیه بر پیشرفت‌های نوهرمنوتیکی و داده‌های تطبیقی جدید از مطالعات الازهر و تهران، پتانسیل تلفیق برای فهم عمیق‌تر متون دینی را نشان می‌دهد. نتیجه‌گیری حاکی از آن است که هرمنوتیک، با حفظ حجیت ظواهر و اجماع، می‌تواند به غنی‌سازی فهم متون و پاسخگویی به نیازهای معاصر کمک کند، مشروط به طراحی چارچوب‌هایی که تعادل بین نوآوری و سنت را تضمین کند.
دانلودها
مراجع
Azad, A. (2017). Comparative Study of Foundations of Quran Interpretation Methods and Classical Hermeneuticists' Perspectives University of Tehran].
Derrida, J. (2023). Of Grammatology. Johns Hopkins University Press.
Gadamer, H. G. (2004). Truth and Method. Continuum.
Hassani, H. (2014). Determining the Meaning of Text from the Perspective of Hermeneutics and Principles of Jurisprudence. Quarterly Journal of Jurisprudence and Principles of Jurisprudence Research, 2(4), 45-67.
Iser, W. (1978). The Act of Reading: A Theory of Aesthetic Response. Johns Hopkins University Press. https://doi.org/10.56021/9780801821011
Jauss, H. R. (1982). Toward an Aesthetic of Reception. University of Minnesota Press.
Mokhtari, M. H. (2013). Comparative Reading of Emilio Betti's Four Hermeneutic Laws with Some Principles of Islamic Jurisprudence. Biannual Journal of Interpretation of Divine Texts, 1(2), 23-39.
Motahari, M. (1999). Principles of Jurisprudence. Sadra Publications.
Palmer, R. E. (1969). Hermeneutics: Interpretation Theory in Schleiermacher, Dilthey, Heidegger, and Gadamer. Northwestern University Press.
Ricœur, P. (1981). Hermeneutics and the Human Sciences: Essays on Language, Action and Interpretation. Cambridge University Press.
Sobhani, J. (2011). Mabani al-Usul. Imam Sadiq (AS) Institute.
دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 2025 رحمت موسیوند (نویسنده); عبدالوحید وفایی; عبدالرضا جمالزاده (نویسنده)
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.
