تأثیر اخلاق بر اجتهاد و تفسیر متون دینی با رویکرد حقوق بشری
کلمات کلیدی:
اخلاق, اجتهاد, تفسیر متون دینی, کرامت انسانی, حقوق بشرچکیده
تحولات معرفتی در دوران معاصر، بهویژه در حوزه حقوق بشر، موجب طرح دوباره نسبت میان اخلاق و دین در فرایند فهم و استنباط احکام شده است. اجتهاد، بهعنوان ابزار پویایی فقه اسلامی، همواره نیازمند معیارهایی برای تنظیم تفسیر و تطبیق با مقتضیات زمان است؛ در این میان، اخلاق میتواند نقش واسطهای میان نص و انسان ایفا کند. این مقاله با رویکردی تحلیلی ـ توصیفی و بهرهگیری از منابع فقهی، اصولی و تفسیری، به بررسی تأثیر مؤلفههای اخلاقی بر اجتهاد و تفسیر متون دینی در پرتو ارزشهای حقوق بشری میپردازد. یافتهها نشان میدهد که اخلاق، نهتنها جنبه تزیینی در استنباط ندارد، بلکه شرط لازم برای شکلگیری قرائت انسانیتر از دین است. اصولی چون عدالت، کرامت انسانی، و نفی ضرر، بهعنوان مبانی مشترک میان اخلاق اسلامی و حقوق بشر، میتوانند در اصلاح روش اجتهاد و جلوگیری از قرائتهای خشونتمحور از متون دینی مؤثر باشند. نتیجه تحقیق تأکید دارد که با تلفیق عقلانیت اخلاقی در فرایند استنباط و تفسیر، میتوان به اجتهادی انسانی، پویا و سازگار با کرامت ذاتی بشر دست یافت؛ اجتهادی که از درون سنت اسلامی برخاسته و در عینحال با ارزشهای جهانی همافق است.
دانلودها
مراجع
Ahmadpour, M. (2016). Jurisprudence and Islamic Ethics: A Comparison of Cognitive Science.
Araf'i, A., Khalili, E., & Mousavi, S. N. (2019). Examining the Acquisition of Trust from the Perspective of Jurisprudential Ethics (Fiqh al-Akhlaq).
Avaani, G. (1998). Ethics (Vol. 7).
Deylami, A. (2005). Islamic Ethics.
Draz, A. (1973). Dastur al-Akhlaq fi al-Qur'an (Ethical Constitution in the Qur'an).
Elhami, D. (1999). Ethics and Jurisprudence.
Fakhar Toosi, J. (2013). The Relationship between Jurisprudence and Ethics and Presenting Imam's Viewpoint.
Fayz Kashani, M. M. (1989). Al-Haqa'iq fi Mahasin al-Akhlaq (The Realities in the Merits of Ethics).
Hedayati, M. (2015). The Effect of Separating Jurisprudence and Ethics on the Weakness of Ethical Culture in Islamic Civilization.
Hosseini, E. (1999). Ethics and Jurisprudence.
Jacks, J. (1983). Philosophy of Ethics (Practical Wisdom).
Makarem Shirazi, N. (1998). Ethics in the Quran (Vol. 1).
Misbah Yazdi, M. T. (1999). Ethics in the Quran (Vol. 1).
Misbah Yazdi, M. T. (2010). Philosophy of Ethics.
Miskawayh, A. Tahdhib al-Akhlaq wa Tathir al-A'raq (Refinement of Morals and Purification of Dispositions).
Moghniyeh, M. J. (2018). Moral Values in the Jurisprudence of Imam Sadiq (AS).
Molma'i Khwarazmi, E., & Roshan, N. (2014). Source Recognition in Jurisprudence and Ethics.
Motahhari, M. (2008). Collected Works - Philosophy of Ethics (Vol. 22).
Najjarzadegan, F., Shokouh Bakhsh, M., Alamzadeh, N., & Setayesh, M. K. (2018). Analysis of Conflict Types in Jurisprudence and Ethics with Emphasis on Attentional Conflict in Ethics.
Rokni Dezfuli, S. M., & Hedayati, M. (2016). Necessity of Distinguishing Uses of the Term "Fiqh" for Explaining the Relationship between Jurisprudence and Ethics.
Sadr, S. M. (2012). Fiqh al-Akhlaq (Jurisprudence of Ethics) (Vol. 1).
Sanjabi, N., & Shekarbigi, A. (2018). Investigating the Relationship between Jurisprudence and Ethics.
Ziaee Far, S. (2009). The Effect of Ethics in Ijtihad.
Ziaei Far, S. (2019). Types of Ethical Influence in Jurisprudence and Ijtihad.
دانلود
چاپ شده
ارسال
بازنگری
پذیرش
شماره
نوع مقاله
مجوز
حق نشر 1402 Fatemeh Ghaedi Bardeh; Hamideh Abdollahi Alibeik, Abdollah Omidifard (Author)
این پروژه تحت مجوز بین المللی Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 می باشد.
